Εδώ Σκύρος

του Δημήτρη Γκιβίση

Λίγους μήνες μετά τα συνήθη προεκλογικά λόγια για ανάπτυξη κ. λ. π. από τους υποψήφιους δήμαρχους, και ο πρώτος μετά το μνημόνιο χειμώνας, ήταν ιδιαίτερα σκληρός για τους ανθρώπους εδώ στην Σκύρο. Καταστήματα που έκλεισαν, αναδουλειές και γενικευμένη γκρίνια. Ήταν ένας χειμώνας που για πολλούς κλονίστηκαν οι παλιές βεβαιότητες και οι παλιές ψευδαισθήσεις. Ωστόσο, σε αναντιστοιχία με την αυξημένη κοινωνική αγανάκτηση, ο θυμός δεν πολιτικοποιήθηκε, δεν εξωτερικεύτηκε, δεν έγινε κοινό κτήμα της κοινότητας. Παραμένει ένας θυμός βουβός, ένας θυμός που περισσότερο οδηγεί στην αυταπάτη της αναζήτησης πρόσκαιρων ατομικών λύσεων, και ελάχιστα στην ανάπτυξη της αλληλεγγύης και της κοινής δράσης των ανθρώπων. Ενδεικτικός, είναι άλλωστε, ο τρόπος υποδοχής των κυβερνητικών πολιτευτών. Η Σκύρος, εξακολουθεί να παραμένει ένας από τους ελάχιστους τόπους στην ελληνική επικράτεια που είναι τόσο φιλικός για αυτούς. Πολλοί μιλάνε για φιλοξενία, κάποιοι άλλοι αναφέρονται σε κατάλοιπα από την αλήστου μνήμης εποχή που οι βουλευτές ερχόντουσαν στην Χώρα εν μέσω πομπής, υπό την συνοδεία των εκστασιασμένων οπαδών τους από το λιμάνι της Λιναριάς.

Οι μήνες κύλησαν μονότονα, χωρίς τίποτα να διαταράσσει ουσιαστικά την επαναλαμβανόμενη καθημερινότητα. Για τους πολλούς, η προσδοκία του καλοκαιριού, αυτού του συλλογικού φετίχ που φέρνει κέρδη για όλο τον υπόλοιπο χρόνο, είναι ένας ικανός λόγος για να υπομένουν και φέτος. Και μετά βλέπουμε, έχει ο θεός, ειδικά αν φροντίζουμε να τον δοξάζουμε. Ωστόσο, οι άνθρωποι σίγουρα δεν έχουν. Ακόμα και αυτοί που μπορούν να κάνουν ολιγοήμερες διακοπές, δεν καταναλώνουν όπως παλιά. Και οι μέρες περνούν. Φτάσαμε ήδη στο μέσον της σεζόν. Πόσα να δώσει άλλωστε και αυτός ο Αύγουστος για να καλυφθούν οι υπόλοιποι μήνες; Και πόσο περισσότερο να εξαπλωθούν η μαύρη εργασία και η φοροδιαφυγή από όλους αυτούς που σύμφωνα με τα λεγόμενά τους «εμείς δεν θέλουμε», αλλά «η κατάσταση μας αναγκάζει»; (κάποια στιγμή, να μιλήσουμε επιτέλους και για το μικρομεσαίο κεφάλαιο, δεν φταίει για όλα μόνο το μεγάλο κεφάλαιο όπως αρέσκεται να λέει το ΚΚΕ).

Παρόλο που το ξεπούλημα της Ολυμπιακής καθιστά σχεδόν απαγορευτικό το να έρθει κάποιος αεροπορικά στην Σκύρο, αφού οι τιμές αυξήθηκαν περισσότερο από 50% από τον επιδοτούμενο ιδιώτη (ωραίος ο κρατικός καπιταλισμός και θαυμαστά τα έργα του), το ναύλο του Αχιλλέα’ εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα χαμηλό, ενώ το συνεταιριστικό μοντέλο της ΣΝΕ (Σκύρος Ναυτική Εταιρεία) με τους 2800 μετόχους της, που δημιουργήθηκε από την αναγκαιότητα των Σκυριανών να αντιμετωπίσουν τα αδηφάγα σχέδια των εφοπλιστών, δείχνει και στους πιο δύσπιστους τον δρόμο. Ο κόσμος έρχεται στην Σκύρο, που πραγματικά είναι πανέμορφη και αξίζει κάποιος να την εξερευνήσει. Όμως η κρίση, όχι μόνο δεν αποτέλεσε ευκαιρία όπως παπαγάλιζαν τα απανταχού κυβερνητικά φερέφωνα, αλλά δείχνει σκληρά το αδιέξοδο στο οποίο οδηγεί το μονόπλευρο μοντέλο ανάπτυξης μιας κοινωνίας. Είναι προφανές, ότι το μοντέλο “ένα μήνα δουλεύουμε και τους υπόλοιπους καθόμαστε” οδηγεί μόνο σε αδιέξοδα. Όχι μόνο γιατί από τη φύση του δεν είναι υγιές, αλλά και γιατί ήδη -μετά τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους- όσο βαθαίνει η οικονομική κρίση τα επόμενα θύματα είναι οι μικρομεσαίοι. Η γιγάντωση του τομέα παροχής υπηρεσιών, είναι βέβαιο ότι πολύ σύντομα αφενός μεν θα προκαλέσει ανεπανόρθωτη αλλοίωση στα παραδοσιακά χαρακτηριστικά του νησιού, και αφετέρου θα οδηγήσει σε μια τρομακτική προσφορά με παράλληλη έλλειψη ζήτησης.

Είναι προφανές, ότι η Σκύρος -και δυστυχώς όχι μόνο αυτή- δεν μπορεί να ακολουθήσει προς το παρόν το γοητευτικό μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης της Μαριναλέντας (τον Δήμο της Ανδαλουσίας με τους 3.000 κατοίκους, που μέσα από την αυτονομία του προωθεί την αλληλεγγύη, την ισότητα και την αυτοδιαχείριση, ενώ με τις καθημερινές ατομικές και συλλογικές πρακτικές που αναπτύσσει συμβάλλει στην διεύρυνση της ελευθερίας, στην αμφισβήτηση των κυρίαρχων κοινωνικών δομών και στην αναζήτηση της πραγματικότητας). Ωστόσο, όπως πολύ εύστοχα έχει επισημάνει η επικεφαλής της Ανοιχτής Πόλης Ελένη Πορτάλιου: το “εμείς” αλλάζει από σήμερα τον κόσμο. Με αυτή την έννοια, και επειδή κανείς δεν πρέπει να μείνει μόνος μέσα στην κρίση, θεωρώ ότι η τοπική αυτοδιοίκηση μαζί με τους φορείς και τους κατοίκους του νησιού, θα πρέπει να αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες μέσα από τις οποίες θα αναδεικνύεται το κοινό όραμα για το αύριο. Πρωτοβουλίες που θα εμπνέουν, θα γοητεύουν, θα ανοίγουν δρόμους, θα αλλάζουν συνειδήσεις. Άλλωστε, όπως λέει και ο ποιητής: “ακόμα και το μεγαλύτερο ταξίδι, ξεκινάει με ένα απλό βήμα”.

Δημήτρης Γκιβίσης