Χρήστος Αναγνώστου,
Γεωλόγος – Ιζηματολόγος
Ερευνητής του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ)
Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί περίληψη παρουσίασης που έγινε στην Ημερίδα της 6 Ιουνίου 2011 στην Λαμία, και η οποία οργανώθηκε από την Κίνηση Πολιτών για την Σωτηρία της Οίτης με θέμα «Η Οίτη σε Κίνδυνο».
Πρόθεση της παρουσίασης ήταν να γίνει μια εισαγωγή σε ένα πλεγματικό τρόπο σκέψης, άρα λογικό, άρα πολιτισμένο, στην αντιμετώπιση του προβλήματος εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων του Βωξίτη στη χώρα μας.
Ο βωξίτης είναι πέτρωμα πλούσιο σε αλουμίνιο και αποτελεί για τον άνθρωπο έναν πολύ σημαντικό μεταλλευτικό φυσικό πόρο. Έχει σχηματιστεί σε γεωλογικά παλαιότερες εποχές. Τα γνωστά σήμερα αποθέματα βωξίτη της χώρας μας είναι 300.000 εκατομμύρια τόνοι και κατέχουμε παγκοσμίως στην δέκατη θέση. Το μετάλλευμα παρεμβάλλεται με μορφή φακών ή θυλάκων μέσα σε ασβεστολιθικούς σχηματισμούς, κυρίως στις περιοχές του Παρνασσού, της Γκιώνας, της Οίτης και σε μικρότερα κοιτάσματα στον Ελικώνα αλλα και στη Χαλκιδική και στην Εύβοια και στην Ελευσίνα. Η εκμετάλλευση, εξόρυξη, του βωξίτη στη χώρα μας έχει αρχίσει από το 1925, συνεχίζεται μέχρι σήμερα και ανέρχεται σε 2.500 χιλιάδες τόνους / έτος. Οι εταιρείες που εξορύσσουν βωξίτη στην Ελλάδα είναι: η S and B industrial minerals, η Δελφοί – Δίστομο Α.Μ.Ε. και οι ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ - ΕΛΜΙΝ Α.Ε..
Το λογικό πλαίσιο, που θα έπρεπε να διέπει την εξορυκτική δραστηριότητα και γενικότερα την εκμετάλλευση του βωξίτη στη χώρα μας είναι: α) η αρχή της βιωσιμότητας και η φροντίδα και των μελλοντικών γενεών, β) που πάει το προϊόν, ποιός το μεταποιεί, πως επιστρέφει στις κοινωνίες και γ) ποιές πιέσεις ασκούν στο φυσικό σύστημα η εξόρυξη και η βιομηχανική επεξεργασία, τι επιπτώσεις έχουν και πως αντιμετωπίζονται
Η εκμετάλλευση του βωξίτη στη χώρα μας σήμερα είναι ενταγμενη στο «πνεύμα» των «αναγκών» της «ελεύθερης» μεταλλευτικής «αγοράς».
Ο παραγόμενος βωξίτης (περίπου το 85%) χρησιμοποιείται για την παραγωγή αλουμινίου. Ένα σημαντικό ποσοστό χρησιμοποιείται στην παρασκευή τσιμέντου ταχείας πήξεως. Όπως αναφέρθηκε παράγονται ~ 2.500.000 τόνοι βωξίτη ετησίως, στους 1.600.000 τόνους γίνεται μεταλλουργίκή επεξεργασία από την εταιρεία Αλουμίνιο της Ελλάδας (ΑτΕ) του «Ομιλου ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ» στον Όρμο της Αντίκυρας στον Κορινθιακό κόλπο και 900.000 τόνοι εξάγονται στην Ε.Ε., στην Ρωσσία, Ουκρανία, Ρουμανία από τηνεταιρεία εξόρυξης ΕΛΜΙΝ Α.Ε. από την Αγ. Μαρίνα, στον Μαλιακό Κόλπο.
Η εξόρυξη και εκμετάλλευση του βωξίτη στη χώρα μας δεν έχει καμμιά σχέση με τις «αρχές της βιωσιμότητας», καμμιά σχέση με την φροντίδα των μελλοντικών γενεών, καμμιά σχέση με καθετοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας. Η εξόρυξη και η εκμετάλλευση του βωξίτη στη χώρα μας έχει μεγάλες επιπτώσεις στο φυσικό και αμθρωπογενές σύστημα: καταστροφή δασών, αλλαγή φυσικού τοπίου, τεράστιες ποσότητες ρυπαντικών φορτίων στο χερσαίο αέριο και υδάτινο φυσικό σύστημα.
Η μεταλλουργική δραστηριότητα της εταιρείας Αλουμίνιο της Ελλάδας (ΑτΕ) του «Ομιλου ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ» στον Όρμο της Αντίκυρας στον Κορινθιακό κόλπο απαιτεί πέραν του μεταλλεύματος (~1.600.000 τόνους βωξίτη), χώρο έκτασης 770.000 τετρ. μέτρων, μεγάλες ποσότητες ενέργειας, (2.500.000 MWH ετησίως ηλεκτρική ενέργεια, 250.000 τόνοι ετησίως μαζούτ, 730.000 λίτρα diesel) νερού (~4.000.000 κυβικά μέτρα ετησίως) και άλλων υλικών (όπως π.χ. ~120.000 τόνους ασβεστολίθου ετησίως για την παραγωγή ασβέστη). Η ηλεκτρική ενέργεια των 2.500.000 MWH ετησίως που καταναλώνεται από την μεταλλουργική μονάδα παράγεται κατά 50% από λιγνίτη, 50% από υδατοπτώσεις και 0% από ανανεώσιμες πηγές. Η μεταλλουργική επεξεργασία συνοδεύεται από παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων παραπροϊόντων που επίβαρύνουν το περιβάλλον φυσικό σύστημα, ατμόσφαιρα, ξηρά, θάλασσα, ζωή και τον άνθρωπο. Παράγονται αέριες και σωματιδιακές εκπομπές (διοξείδιο του άνθρακα 1.000.000 τόνοι το χρόνο, οξείδια του αζώτου 1.388 τόνοι το χρόνο, φθοράνθρακες 10.549 τόνοι το χρόνο, φθόριο 372 τόνοι το χρόνο, σκόνη, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες), Παράγονται υγρά απόβλητα. Παράγονται κατάλοιπα βωξίτη, 700.000 τόνοι ετησίως, και το μεγαλύτερο μέρος αυτών αποτίθεται στον Κορινθιακό κόλπο σε βάθη από 110 μέτρα μεχρι 700 και 800 μέτρα (έχουν σχηματιστεί 6 – 7 λόφοι με ύψος από 7 έως 35 μέτρα). Παράγονται 105.000 τόνοι επικίνδυνα στερεά απόβλητα (σοδούχα και φθοριούχα απόβλητα.
Λοιπόν τι κάνουμε ως πολίτες; Μπορούμε ως Π(π)ολίτες να αλλάξουμε κάτι; Ας συζητηθεί. Δεν υπάρχουν εύκολες συνταγές.
Είμαστε πιεσμένοι να κάνουμε κάτι. Είμαστε όντα του φυσικού συστήματος του πλανήτη γη. Ανήκουμε στη χωριστή σφαίρα, τη νοόσφαιρα και είμαστε σε συνεχή αλληλεπίδραση και συμβίωση με τις άλλες σφαίρες (υδρόσφαιρα, ατμόσφαιρα, λιθόσφαιρα, βιόσφαιρα), που μάθαμε να τις λέμε περιβάλλον, έννοια εγωκεντρική όμως, που εννοούμε αυτό που μας περιβάλλει και το οποίο μεταχειριζόμαστε όπως θέλουμε. Είναι γενική διαπίστωση: «οι δυτικές κοινωνίες βρίσκονται σε αδιέξοδο.
Η πρόκληση: Από την κοινωνία των αδιεξόδων σε μια αξιοβίωτη κοινωνία 2010 – 2100. Οι ουτοπικοί στόχοι
• Από την Κοινοβουλευτική Δημοκρατία στην αποκεντρωμένη Συμμετοχική Δημοκρατία
• Από την οικονομία της διαρκούς ανάπτυξης στις παραγωγικές διαδικασίες για την κοινωνική ευημερία [πρώτα ο πρωτογενής τομέας για την επιβίωση, μετά η προστασία της (βιο)ποικιλότητας, μετά η κοινωνία του δικαίου και τέλος η υλική και πνευματική ευημερία.
• Από την κοινωνία του ανταγωνισμού στην Συναγωνιστική Κοινωνία (σύντροφοι, συνεργάτες, συναγωνιστές, …. )
• Από τη σημερινή βαρβαροποιημένη καθημερινότητα σε ένα πιο πολιτισμένο αύριο.
Γεωλόγος – Ιζηματολόγος
Ερευνητής του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ)
Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί περίληψη παρουσίασης που έγινε στην Ημερίδα της 6 Ιουνίου 2011 στην Λαμία, και η οποία οργανώθηκε από την Κίνηση Πολιτών για την Σωτηρία της Οίτης με θέμα «Η Οίτη σε Κίνδυνο».
Πρόθεση της παρουσίασης ήταν να γίνει μια εισαγωγή σε ένα πλεγματικό τρόπο σκέψης, άρα λογικό, άρα πολιτισμένο, στην αντιμετώπιση του προβλήματος εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων του Βωξίτη στη χώρα μας.
Ο βωξίτης είναι πέτρωμα πλούσιο σε αλουμίνιο και αποτελεί για τον άνθρωπο έναν πολύ σημαντικό μεταλλευτικό φυσικό πόρο. Έχει σχηματιστεί σε γεωλογικά παλαιότερες εποχές. Τα γνωστά σήμερα αποθέματα βωξίτη της χώρας μας είναι 300.000 εκατομμύρια τόνοι και κατέχουμε παγκοσμίως στην δέκατη θέση. Το μετάλλευμα παρεμβάλλεται με μορφή φακών ή θυλάκων μέσα σε ασβεστολιθικούς σχηματισμούς, κυρίως στις περιοχές του Παρνασσού, της Γκιώνας, της Οίτης και σε μικρότερα κοιτάσματα στον Ελικώνα αλλα και στη Χαλκιδική και στην Εύβοια και στην Ελευσίνα. Η εκμετάλλευση, εξόρυξη, του βωξίτη στη χώρα μας έχει αρχίσει από το 1925, συνεχίζεται μέχρι σήμερα και ανέρχεται σε 2.500 χιλιάδες τόνους / έτος. Οι εταιρείες που εξορύσσουν βωξίτη στην Ελλάδα είναι: η S and B industrial minerals, η Δελφοί – Δίστομο Α.Μ.Ε. και οι ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ - ΕΛΜΙΝ Α.Ε..
Το λογικό πλαίσιο, που θα έπρεπε να διέπει την εξορυκτική δραστηριότητα και γενικότερα την εκμετάλλευση του βωξίτη στη χώρα μας είναι: α) η αρχή της βιωσιμότητας και η φροντίδα και των μελλοντικών γενεών, β) που πάει το προϊόν, ποιός το μεταποιεί, πως επιστρέφει στις κοινωνίες και γ) ποιές πιέσεις ασκούν στο φυσικό σύστημα η εξόρυξη και η βιομηχανική επεξεργασία, τι επιπτώσεις έχουν και πως αντιμετωπίζονται
Η εκμετάλλευση του βωξίτη στη χώρα μας σήμερα είναι ενταγμενη στο «πνεύμα» των «αναγκών» της «ελεύθερης» μεταλλευτικής «αγοράς».
Ο παραγόμενος βωξίτης (περίπου το 85%) χρησιμοποιείται για την παραγωγή αλουμινίου. Ένα σημαντικό ποσοστό χρησιμοποιείται στην παρασκευή τσιμέντου ταχείας πήξεως. Όπως αναφέρθηκε παράγονται ~ 2.500.000 τόνοι βωξίτη ετησίως, στους 1.600.000 τόνους γίνεται μεταλλουργίκή επεξεργασία από την εταιρεία Αλουμίνιο της Ελλάδας (ΑτΕ) του «Ομιλου ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ» στον Όρμο της Αντίκυρας στον Κορινθιακό κόλπο και 900.000 τόνοι εξάγονται στην Ε.Ε., στην Ρωσσία, Ουκρανία, Ρουμανία από τηνεταιρεία εξόρυξης ΕΛΜΙΝ Α.Ε. από την Αγ. Μαρίνα, στον Μαλιακό Κόλπο.
Η εξόρυξη και εκμετάλλευση του βωξίτη στη χώρα μας δεν έχει καμμιά σχέση με τις «αρχές της βιωσιμότητας», καμμιά σχέση με την φροντίδα των μελλοντικών γενεών, καμμιά σχέση με καθετοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας. Η εξόρυξη και η εκμετάλλευση του βωξίτη στη χώρα μας έχει μεγάλες επιπτώσεις στο φυσικό και αμθρωπογενές σύστημα: καταστροφή δασών, αλλαγή φυσικού τοπίου, τεράστιες ποσότητες ρυπαντικών φορτίων στο χερσαίο αέριο και υδάτινο φυσικό σύστημα.
Η μεταλλουργική δραστηριότητα της εταιρείας Αλουμίνιο της Ελλάδας (ΑτΕ) του «Ομιλου ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ» στον Όρμο της Αντίκυρας στον Κορινθιακό κόλπο απαιτεί πέραν του μεταλλεύματος (~1.600.000 τόνους βωξίτη), χώρο έκτασης 770.000 τετρ. μέτρων, μεγάλες ποσότητες ενέργειας, (2.500.000 MWH ετησίως ηλεκτρική ενέργεια, 250.000 τόνοι ετησίως μαζούτ, 730.000 λίτρα diesel) νερού (~4.000.000 κυβικά μέτρα ετησίως) και άλλων υλικών (όπως π.χ. ~120.000 τόνους ασβεστολίθου ετησίως για την παραγωγή ασβέστη). Η ηλεκτρική ενέργεια των 2.500.000 MWH ετησίως που καταναλώνεται από την μεταλλουργική μονάδα παράγεται κατά 50% από λιγνίτη, 50% από υδατοπτώσεις και 0% από ανανεώσιμες πηγές. Η μεταλλουργική επεξεργασία συνοδεύεται από παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων παραπροϊόντων που επίβαρύνουν το περιβάλλον φυσικό σύστημα, ατμόσφαιρα, ξηρά, θάλασσα, ζωή και τον άνθρωπο. Παράγονται αέριες και σωματιδιακές εκπομπές (διοξείδιο του άνθρακα 1.000.000 τόνοι το χρόνο, οξείδια του αζώτου 1.388 τόνοι το χρόνο, φθοράνθρακες 10.549 τόνοι το χρόνο, φθόριο 372 τόνοι το χρόνο, σκόνη, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες), Παράγονται υγρά απόβλητα. Παράγονται κατάλοιπα βωξίτη, 700.000 τόνοι ετησίως, και το μεγαλύτερο μέρος αυτών αποτίθεται στον Κορινθιακό κόλπο σε βάθη από 110 μέτρα μεχρι 700 και 800 μέτρα (έχουν σχηματιστεί 6 – 7 λόφοι με ύψος από 7 έως 35 μέτρα). Παράγονται 105.000 τόνοι επικίνδυνα στερεά απόβλητα (σοδούχα και φθοριούχα απόβλητα.
Λοιπόν τι κάνουμε ως πολίτες; Μπορούμε ως Π(π)ολίτες να αλλάξουμε κάτι; Ας συζητηθεί. Δεν υπάρχουν εύκολες συνταγές.
Είμαστε πιεσμένοι να κάνουμε κάτι. Είμαστε όντα του φυσικού συστήματος του πλανήτη γη. Ανήκουμε στη χωριστή σφαίρα, τη νοόσφαιρα και είμαστε σε συνεχή αλληλεπίδραση και συμβίωση με τις άλλες σφαίρες (υδρόσφαιρα, ατμόσφαιρα, λιθόσφαιρα, βιόσφαιρα), που μάθαμε να τις λέμε περιβάλλον, έννοια εγωκεντρική όμως, που εννοούμε αυτό που μας περιβάλλει και το οποίο μεταχειριζόμαστε όπως θέλουμε. Είναι γενική διαπίστωση: «οι δυτικές κοινωνίες βρίσκονται σε αδιέξοδο.
Η πρόκληση: Από την κοινωνία των αδιεξόδων σε μια αξιοβίωτη κοινωνία 2010 – 2100. Οι ουτοπικοί στόχοι
• Από την Κοινοβουλευτική Δημοκρατία στην αποκεντρωμένη Συμμετοχική Δημοκρατία
• Από την οικονομία της διαρκούς ανάπτυξης στις παραγωγικές διαδικασίες για την κοινωνική ευημερία [πρώτα ο πρωτογενής τομέας για την επιβίωση, μετά η προστασία της (βιο)ποικιλότητας, μετά η κοινωνία του δικαίου και τέλος η υλική και πνευματική ευημερία.
• Από την κοινωνία του ανταγωνισμού στην Συναγωνιστική Κοινωνία (σύντροφοι, συνεργάτες, συναγωνιστές, …. )
• Από τη σημερινή βαρβαροποιημένη καθημερινότητα σε ένα πιο πολιτισμένο αύριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου