Παρέμβαση για τη διαχείριση των απορριμμάτων στους Δήμους Θήβας, Αλιάρτου, Τανάγρας

Στην συζήτηση που έγινε στο δημοτικό συμβούλιο της Θήβας με θέμα την διαχείριση των απορριμμάτων στους Δήμους Θήβας- Αλιάρτου -Τανάγρας, ο δημοτικός σύμβουλος Θανάσης Σκούμας κατέθεσε συγκεκριμένη πρόταση που συντάχθηκε με βάση την  αναλυτική πρόταση για την αποκεντρωμένη διαχείριση απορριμμάτων στην περιφέρεια Στερεάς  που καταρτίσαμε με τη λογική ότι  "τα σκουπίδια πρέπει να γίνουν όφελος για τους πολίτες και όχι ένα ακόμη χαράτσι υπέρ των εθνικών εργολάβων."
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εισήγηση του θέματος από τη δημοτική αρχή περιλάμβανε μια έκθεση τριών σελίδων χωρίς ποσοτικά στοιχεία, παρά το γεγονός ότι διεκδικούν την υλοποίηση πρότασης που θα δεσμεύσει το μεγαλύτερο μέρος των πόρων που υπάρχουν για όλη τη Στερεά Ελλάδα!.
Η πρότασή μας η οποία αφορούσε αναλυτική παρουσίαση και κοστολόγηση ήταν η ακόλουθη :

Η ανάπτυξη ενός συστήματος αποκεντρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων στην 2^η Διαχειριστική Ενότητα της περιφέρειας Στερεάς –  μια πρώτη προσέγγιση σχεδιασμού και κόστους  

Οι αρχές της αποκεντρωμένης διαχείρισης και οι διαφορές της από τις κυρίαρχες φιλοεργολαβικές επιλογές

Η πρόταση της αποκεντρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων στηρίζεται στις βασικές αρχές της εγγύτητας και της μικρής κλίμακας, που αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση μιας οικονομικής και φιλοπεριβαλλοντικής διαχείρισης, σε όφελος των πολιτών και της κοινωνίας και:

·       Υιοθετεί και ενσωματώνει, στην πράξη, τις διεθνείς εμπειρίες και τις καλές πρακτικές, συμπεριλαμβανομένης και της ιεράρχησης στη διαχείριση, που εισάγει η οδηγία 2008/98/ΕΕ (πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση, ασφαλής εναπόθεση), με την απαραίτητη διευκρίνιση ότι η μετάβαση σε οποιαδήποτε βαθμίδα της διαχείρισης προϋποθέτει τη χρήση και την εξάντληση των δυνατοτήτων των προηγούμενων βαθμίδων.

·       Ικανοποιεί πάγιους (και ανεκπλήρωτους) στόχους όλων των σχεδιασμών διαχείρισης απορριμμάτων, για μείωση της παραγωγής αποβλήτων και διαλογή στην πηγή καθαρών ανακυκλώσιμων και βιοαποδομήσιμων υλικών.

·       Μεταφέρει το κύριο πεδίο των δραστηριοτήτων στο τοπικό επίπεδο, με σκοπό τη δραστική μείωση της ποσότητας των απορριμμάτων, που έχουν ανάγκη επεξεργασίας ή τελικής διάθεσης σε χώρους ταφής.

·       Αποσκοπεί στη μέγιστη δυνατή ανάκτηση υλικών (μέσω της επαναχρησιμοποίησης, της διαλογής στην πηγή, της ανακύκλωσης και της κομποστοποίησης) και τη διάχυση των ωφελειών που προκύπτουν στους δήμους και τους πολίτες.

·       Χρησιμοποιεί εγκαταστάσεις διαχείρισης μικρής κλίμακας και απλού μηχανολογικού εξοπλισμού, εύκολα διαχειρίσιμες από τους δήμους, οικονομικές στην κατασκευή και λειτουργία τους. Εγκαταστάσεις που δεν απαιτούν τεράστιες μεταφορές απορριμμάτων, είναι προσβάσιμες στους πολίτες και δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας.

·       Μειώνει δραστικά τις ανάγκες σε χώρους υγειονομικής ταφής και διαφοροποιεί το προς ταφή υπόλειμμα, που θα τείνει να έχει χαρακτηριστικά αδρανούς υλικού.

Η πρόταση της αποκεντρωμένης διαχείρισης διαφοροποιείται ριζικά από τις κυρίαρχες επιλογές οι οποίες:

·       Προωθούν τη συγκεντρωτική διαχείριση, σε εγκαταστάσεις, σύνθετες τεχνολογικά, υψηλού κόστους κατασκευής και διαχείρισης, χαμηλής απασχόλησης, ραμμένες στα μέτρα των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων.

·       Υποσκάπτουν τις πολιτικές πρόληψης και ανακύκλωσης - κομποστοποίησης, αφού προϋποθέτουν τεράστιες ποσότητες σύμμεικτων απορριμμάτων, για να τροφοδοτούν σταθερά τις μονάδες επεξεργασίας.

·       Διευκολύνουν παράνομες διαδικασίες επιμόλυνσης των αστικών με επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα, πρόβλημα ιδιαίτερα κρίσιμο για τα δεδομένα της περιφέρειας.

·       Αφήνουν ορθάνοιχτη την πόρτα στις επιδιώξεις ενεργειακής αξιοποίησης και καύσης.

·       Θα εκτοξεύσουν το κόστος διαχείρισης, κατ’ επέκταση τα δημοτικά τέλη και θα μεγιστοποιήσουν  την περιβαλλοντική επιβάρυνση, λόγω πιθανής επιμόλυνσης και τοξικότητας των προϊόντων της επεξεργασίας.

Πως αναπτύσσεται η πρόταση της αποκεντρωμένης διαχείρισης

Είναι προφανές ότι για τον προσδιορισμό και την οικονομοτεχνική περιγραφή της λύσης που θα επιλεγεί, απαιτείται μελέτη.  

Πρέπει ιδιαίτερα να επισημανθεί ότι στην άτυπη βιομηχανική ζώνη της Αν. Βοιωτίας - Χαλκίδας, υπάρχει οξύτατο πρόβλημα με την παράνομη διάθεση βιομηχανικών αποβλήτων, μεγάλες ποσότητες των οποίων καταλήγουν είτε σε ανεξέλεγκτους χώρους, είτε στους χώρους ταφής των Δήμων.

Η τοπική κοινωνία πρέπει να συμμετέχει άμεσα στον έλεγχο και τη διαχείριση των βιομηχανικών  αποβλήτων και οι λύσεις που θα προταθούν πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο δημόσιου διαλόγου αφενός και ειδικής μελέτης αφετέρου. Τέλος, απαραίτητη προϋπόθεση για την περιβαλλοντική εξυγίανση  και την προστασία της δημόσιας υγείας καθώς και της τοπικής οικονομίας, αποτελεί η χωροταξική οργάνωση των υφιστάμενων άτυπων βιομηχανικών ζωνών, η ένταξη των μονάδων σε οργανωμένους υποδοχείς και η θεσμοθέτηση των χρήσεων γης. Πρόκειται για μια τραγική έλλειψη και ολιγωρία της πολιτείας, που εκκρεμεί εδώ και δεκαετίες, προκειμένου να διευκολυνθεί κάθε ασυδοσία σε βάρος των περιοχών υποδοχής.

Το αποκεντρωμένο σύστημα διαχείρισης, στην πλήρη του ανάπτυξη, θα περιλαμβάνει τα εξής επίπεδα και υποδομές:

1ο: Διαλογή στην πηγή

Στόχος: Μείωση των απορριμμάτων έως και 60%

Σύμφωνα με τον υφιστάμενο Περιφερειακό Σχεδιασμό προτεραιότητα στη διαχείριση απορριμμάτων αποτελεί η διαλογή στην πηγή. Επίσης σύμφωνα με την παράγραφο γ του άρθρου Β1, θεωρείται υποχρεωτική η διαλογή στην πηγή του οργανικού (βιοαποδομήσιμου) κλάσματος  με σκοπό την παραγωγή κόμποστ καλής ποιότητας

Χαρακτηριστικά:

·       Oι περισσότερες ενέργειες εφόσον χρηματοδοτηθούν, μπορεί να ξεκινήσουν να υλοποιούνται άμεσα, δεδομένου ότι δεν απαιτούν ειδικές μελέτες ή άδειες και περιγράφονται στον υφιστάμενο ΠΕΣΔΑ

·       Η κατανομή των ωφελειών και των θέσεων εργασίας γίνεται σε όλους τους Δήμους

1.1 Δραστηριότητες στο επίπεδο της κατοικίας, της γειτονιάς, του εργασιακού χώρου, των υπηρεσιών

Στο επίπεδο αυτό το βάρος το σηκώνουν οι ίδιοι οι πολίτες και οι φορείς, που όμως χρειάζονται την καθημερινή υποστήριξη και των δήμων. Με πληροφόρηση και ενημέρωση, με προγράμματα σε σχολεία και δημόσιες – δημοτικές υπηρεσίες και εγκαταστάσεις, με υλική υποστήριξη (διανομή μικρών κομποστοποιητών, σάκων για διαλογή και ανακύκλωση κλπ.), όσο και με την εξασφάλιση της υποδομής (κάδοι, «πράσινα σημεία»), που θα υποδέχεται το αποτέλεσμα αυτής της δραστηριότητας.

1.2. Δραστηριότητες διαλογής στην πηγή, σε επίπεδο δήμου

Περιλαμβάνουν, κυρίως:

·       ένα δίκτυο κάδων προδιαλεγμένων υλικών

·       ένα επαρκές δίκτυο «πράσινων σημείων», για τη συγκέντρωση υλικών που δεν μπορούν (και δεν πρέπει) να κατευθύνονται στους κάδους των προδιαλεγμένων

·       ένα σύστημα μεταφοράς

Το πρώτο δίκτυο πρέπει να έχει τη μέγιστη δυνατή πυκνότητα και να υποδέχεται ξεχωριστά τα οργανικά και το χαρτί (σε κάθε περίπτωση), το πλαστικό, το γυαλί και τα μέταλλα. Ο αριθμός των κάδων, αν, δηλαδή, θα είναι 3, 4 ή 5, εξετάζεται κατά περίπτωση. Εναλλακτικά, μπορεί να υπάρξει επιλογή μικρού αριθμού κάδων, που θα δέχονται τα προδιαλεγμένα υλικά σε συγκεκριμένες μέρες, όταν και θα γίνεται και η αντίστοιχη αποκομιδή. Πιο προσιτή φαίνεται η καθιέρωση 3 κάδων (οργανικά, χαρτί, και υλικά συσκευασίας κυρίως μέταλλο – πλαστικό - γυαλί), με την ταυτόχρονη ύπαρξη ενός τέταρτου κάδου για τα σύμμεικτα, που θα υποδέχεται ότι δεν μπορεί αντικειμενικά να διαχωριστεί ή και ένα, συνεχώς μειούμενο, «σφάλμα» του συστήματος.

Τα «πράσινα σημεία» πρέπει να είναι επιλεγμένοι χώροι, σηματοδοτημένοι, σε σημεία σταθερά, γνωστά και προσιτά στους πολίτες, που θα υποδέχονται όλα τα άλλα ρεύματα αποβλήτων, που ανήκουν στην κατηγορία των ανακυκλώσιμων (ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, μπαταρίες, ελαστικά, ογκώδη αντικείμενα κλπ.), καθώς και προδιαλεγμένα υλικά από πολίτες, σχολεία, επιχειρήσεις κλπ.

Το σύστημα μεταφοράς περιλαμβάνει τα οχήματα μεταφοράς (κλειστά απορριμματοφόρα ή ανοιχτά φορτηγά) του περιεχομένου των κάδων και των υλικών που συγκεντρώνονται στα «πράσινα σημεία». Προορισμός τους είναι οι χώροι αποκεντρωμένης ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων (ΑΟΕΔΑ) της κάθε ενότητας.

Με την αποκέντρωση των εγκαταστάσεων, αναμένεται η εξάλειψη της ανάγκης για την ύπαρξη σταθμών μεταφόρτωσης απορριμμάτων (ΣΜΑ) και των αντίστοιχων οχημάτων μεταφοράς, που συμβάλλουν στην υποβάθμιση των χαρακτηριστικών των μεταφερόμενων υλικών.

Στο τέλος αυτού του κύκλου των δραστηριοτήτων, και σε ένα χρονικό διάστημα 12 μηνών από την πλήρη ανάπτυξή του, αναμένεται ένα ποσοστό της τάξης του 60% της συνολικής παραγωγής απορριμμάτων να εκτρέπεται από το «ρεύμα» των σύμμεικτων απορριμμάτων.

2ο: Κομποστοποίηση - διαλογή -  διαχωρισμός

Στόχος: Μείωση των απορριμμάτων έως και 95% συνολικά

Χαρακτηριστικά:

Μικρές αποκεντρωμένες μονάδες απλού εξοπλισμού, σε επίπεδο διαχειριστικής ενότητας. Έτσι, καθώς προοδευτικά θα αυξάνεται το ποσοστό της ανακύκλωσης με ΔσΠ, θα μειώνεται η ροή των σύμμεικτων. Επισημαίνεται ότι ο διαχωρισμός των σύμμεικτων έχει υψηλότερο κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας και τα υλικά που παράγονται είναι υποβαθμισμένα σε σχέση με αυτά που έχουν προδιαλεχθεί, ιδιαίτερα όταν έχει προηγηθεί έντονο πρεσάρισμα σε Σταθμούς Μεταφόρτωσης που (και) για τον λόγο αυτό πρέπει να αποφεύγονται. Ειδικά το παραγόμενο κόμποστ από σύμμεικτα είναι επιμολυσμένο και εμπλουτισμένο με χημικές ουσίες με αποτέλεσμα και το παραγόμενο βιοαέριο να επιβαρύνεται με ανεπιθύμητες ενώσεις.

Δραστηριότητες στους χώρους Αποκεντρωμένης Ολοκληρωμένης Εγκατάστασης Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΑΟΕΔΑ)

Ο σκοπός των δραστηριοτήτων σε αυτό το επίπεδο είναι:

·       να συνεχίσει την ανάκτηση ανακυκλώσιμων και οργανικών υλικών από το «ρεύμα» των σύμμεικτων απορριμμάτων (το 40%), που μεταφέρονται με το περιεχόμενο των αντίστοιχων κάδων

·       να κάνει την κομποστοποίηση των προδιαλεγμένων οργανικών υλικών (από τους αντίστοιχους κάδους), καθώς και των πράσινων των δήμων. Να συσκευάσει και διαθέσει το παραγόμενο κομπόστ

·       να μετατρέψει τα οργανικά που ξεδιαλέγονται στην ΑΟΕΔΑ σε υλικό επικάλυψης του ΧΥΤΑ ή αποκατάστασης λατομείων

·       να διαχωρίσει (όπου χρειάζεται), ταξινομήσει, αποθηκεύσει και διαθέσει στο εμπόριο τα υλικά ανακύκλωσης, που συγκεντρώνονται από τους υπόλοιπους κάδους της ανακύκλωσης και από τα «πράσινα σημεία»

·       να ταξινομήσει, αποθηκεύσει και διαθέσει στο εμπόριο τα υλικά ανακύκλωσης, που συγκεντρώνονται από τους υπόλοιπους κάδους της ανακύκλωσης και από τα «πράσινα σημεία»

·       να αξιοποιήσει το τμήμα των αδρανών υλικών, που έχουν «παρεισρεύσει» στο σύστημα

·       να επιδιορθώσει, να ανακατασκευάσει και να διαθέσει χρήσιμο εξοπλισμό, όπως έπιπλα, ηλεκτρικές συσκευές, ανταλλακτικά κλπ.

Στο τέλος του κύκλου αυτού παραμένει ένα μικρό υπόλειμμα, με χαρακτηριστικά αδρανούς υλικού, προς ταφή σε ΧΥΤΥ. 

Τι χρειάζεται και τι περιλαμβάνει μια ΑΕΟΔΑ

·       το χώρο για την ανάπτυξη της εγκατάστασης. Ανάλογα με τις ποσότητες των διαχειριζόμενων υλικών, άρα και με το μέγεθος της εγκατάστασης, αρκεί μια έκταση της τάξης των 10 - 20 στρεμμάτων. Τέτοιους χώρους έχουν στη διάθεσή τους οι δήμοι ή μπορούν εύκολα να βρεθούν.

·       ένα στεγασμένο χώρο επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων όπου η βασική ροή των απορριμμάτων είναι: από τη ράμπα εκφόρτωσης και τη χοάνη υποδοχής, σε ταινιόδρομο διαλογής ανακυκλώσιμων (και μη) υλικών και τελική κατάληξη σε χοάνη υποδοχής των βιοαποδομήσιμων, δηλαδή χαρτιού και οργανικών, που διαχωρίζονται σε αυτήν τη διαδικασία.

·       Σε κατάλληλα σημεία της διάταξης παρεμβάλλεται  μαγνητικός διαχωριστής για την απομάκρυνση των μικρού μεγέθους σιδηρούχων υλικών και μηχανικό κόσκινο για την αφαίρεση, κυρίως, θρυμμάτων γυαλιού και αδρανών υλικών.

·       ένα χώρο (κατά προτίμηση γειτονικό) για τη δραστηριότητα της κομποστοποίησης, με αερόβια διαδικασία είτε σε σειράδια, είτε με χρήση κλειστών κομποστοποιητών. Στη διαδικασία αυτή οδηγούνται τα προδιαλεγμένα στους κάδους οργανικά,  τα πράσινα και τα ξύλα (π.χ. έπιπλα κλπ) μετά από λειοτεμαχισμό και ένα μέρος του ανακυκλωμένου χαρτιού, για τον έλεγχο της υγρασίας του κομπόστ. Σε κλειστό κομποστοποιητή οδηγούνται τα διαχωρισμένα από τα σύμμεικτα οργανικά για την παραγωγή κόμποστ κακής ποιότητας που χρησιμοποιείται ως υλικό επικάλυψης του ΧΥΤΥ.

·       το μηχανικό εξοπλισμό της διαδικασίας κομποστοποίησης, δηλαδή: ένα λειοτεμαχιστή πράσινων, ένα μικρό φορτωτή (τύπου bob cat) για την ανάδευση των οργανικών (στην περίπτωση της διαδικασίας ανοιχτού τύπου) ή για την τροφοδοσία των μηχανικών κομποστοποιητών (στην περίπτωση της διαδικασίας κλειστού τύπου), μηχανικούς κομποστοποιητές (αν γίνει η επιλογή αυτής της διαδικασίας), ένα απλό μηχανικό κόσκινο για την απομάκρυνση πιθανών προσμίξεων από το κομπόστ, ένα μικρό συσκευαστήριο σάκων.

·       συμβατικό σπαστήρα αδρανών για την μετατροπή σε αμμοχάλικο των αδρανών που διαχωρίζονται.

·       στεγασμένο χώρο (ΚΔΑΥ) για τη συγκέντρωση, διαχωρισμό, συσκευασία και διάθεση των ανακυκλώσιμων υλικών, όχημα μεταφόρτωσης (τύπου κλαρκ), ζυγιστήριο υλικών, δεματοποιητής. Πιθανή η χρήση ταινιοδρόμου (αν έχουμε μικτή συλλογή ορισμένων ανακυκλώσιμων), μιας πρέσας συμπίεσης χαρτιού και μεταλλικών συσκευασιών και ενός τριβείου γυαλιού για τη μετατροπή του σε πυριτική άμμο.

·       στεγασμένο χώρο για ένα εργαστήριο ανάκτησης ανταλλακτικών, επισκευής-ανακατασκευής υλικών και διάθεσης. 

Στα όρια της ΑΟΕΔΑ θα μπορούσε να λειτουργήσει και εγκατάσταση επεξεργασίας αδρανών και υλικών κατεδάφισης, εφόσον το επιτρέπει ο διαθέσιμος χώρος. Σε διαφορετική περίπτωση θα αποτελεί μια ανεξάρτητη εγκατάσταση.

Επιπλέον δράσεις, που προτείνεται να διερευνηθούν ως προς τη βιωσιμότητα τους, μπορεί να αφορούν:

·       παραγωγή πελετών με μια απλή εγκατάσταση κλαδοθρυμματιστή – ξηραντηρίου -  πελετοποιητή.

·       μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης βιοαερίου από προδιαλεγμένα (καθαρά) οργανικά, ιδιαίτερα εφόσον εκτός από τα αστικά μπορούν να υποδέχονται και αγροτικά, κτηνοτροφικά, ιλύες των βιολογικών αστικών λυμάτων (εφόσον δεν επιμολύνονται από βιομηχανικά)

3ο: Υγειονομική Ταφή Υπολείμματος (ΧΥΤΥ)

Στόχος: Ελαχιστοποίηση  υπολείμματος προς ταφή στο 5%

Χαρακτηριστικά:

·       Το τελευταίο στάδιο  της αποκεντρωμένης διαχείρισης αφορά στο χώρο υγειονομικής ταφής του υπολείμματος της διαδικασίας.

Στην συνέχεια παρουσιάζεται η ανάλυση της προτεινόμενης λύσης, ενδεικτικά για την 2^η διαχειριστική ενότητα.

Ανάλυση του προγράμματος αποκεντρωμένης διαχείρισης  απορριμμάτων στην 2η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Α. ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης του υφιστάμενου ΠΕΣΔΑ η ετήσια πρόβλεψη της παραγωγής απορριμμάτων για το έτος 2012 ανέρχεται σε 496 κιλά ανά κάτοικο. Παρά το γεγονός ότι πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η παραγωγή των απορριμμάτων έχει μειωθεί σημαντικά λόγω της γενικής μείωσης της κατανάλωσης, ωστόσο κάνουμε την παραδοχή ετήσιας παραγωγής απορριμμάτων 500 κιλών ανά κάτοικο για λόγους ασφαλείας.

Η 2^η Δ.Ε. με  πληθυσμό 66.730 έχει ετήσια παραγωγή απορριμμάτων (ΑΣΑ) 33.500 τόνους. Στην ποσότητα αυτή το κλάσμα των οργανικών είναι της τάξης των 18.500 τόνων/έτος (55%), το κλάσμα των ανακυκλώσιμων είναι της τάξης των 13.500 τόνων/έτος (40%) και τα λοιπά της τάξης των 1.700 τόνων/έτος (5%).

Συνολικά από τους 13.500 τόνους των ανακυκλώσιμων υλικών:

·       οι  7.500 τόνοι αντιστοιχούν σε υλικά συσκευασίας 

·       οι  6.000 αφορούν έντυπο χαρτί για το οποίο δεν καταβάλλεται επιδότηση από την Ε.Ε.Α.Α. στο Κ.Δ.Α.Υ.

Οι ποσότητες των ανακυκλώσιμων υλικών (η % σύνθεση δίνεται με βάση τα στοιχεία από τη λειτουργία των υφιστάμενων Κ.Δ.Α.Υ.) είναι οι ακόλουθες:

ΥΛΙΚΟ	%	ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΑ (σε τόνους)
Πλαστικό	23	3.100
Αλουμίνιο	1,5	200
Σιδηρούχα	6	800
Γυαλί	2,5	400
Χαρτί έντυπο	45	6.000
Χαρτί-χαρτόνι συσκευασίας	22	3.000
ΣΥΝΟΛΟ	100	13.500

Β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

1^ο επίπεδο: Διαλογή στην πηγή

Η διαλογή στην πηγή μπορεί να ξεκινήσει άμεσα, εξασφαλίζει το χαμηλότερο λειτουργικό κόστος, το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό κέρδος και τις περισσότερες θέσεις εργασίας. Πλάι στον πράσινο (σύμμεικτα) και τον μπλε κάδο (πλαστικό, μέταλλο, γυαλί), αναπτύσσονται δύο νέοι κάδοι χαρτιού (κίτρινος) και οργανικών (καφέ) σε αναλογία 1 κάδος ανά 70 κατοίκους. Το πράσινο σημείο δημιουργείται σε υφιστάμενους χώρους κατά προτίμηση μέσα ή κοντά στον οικιστικό ιστό. Απαιτείται σήμανση, εξοπλισμός και χώρος για ένα εργαστήριο ανάκτησης ανταλλακτικών, επισκευής-ανακατασκευής υλικών και διάθεσης. 

Στόχος του σταδίου αυτού είναι να ανακτήσει μέχρι και το 60% των παραγομένων απορριμμάτων δηλαδή 20.000 τον/έτος.  Υποθέτουμε ποσοστό ανάκτησης 60% στους ειδικούς κάδους όπου το 30% δηλ. 10.000 τον/έτος αφορά ανακυκλώσιμα συσκευασιών και χαρτί (ανάκτηση κατά 75% επί των ανακυκλώσιμων υλικών) και το 30% δηλ. 10.000 τον/έτος οργανικά υλικά (ανάκτηση κατά 55% επί των οργανικών υλικών).

2ο επίπεδο: Αποκεντρωμένη Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων

Ο ποσοτικός στόχος σε αυτό το επίπεδο είναι η ανάκτηση συνολικά του 95% των απορριμμάτων με δραστηριότητες που στοχεύουν στην ανάκτηση ανακυκλώσιμων και οργανικών υλικών από το «ρεύμα» των σύμμεικτων απορριμμάτων (το 40%), που μεταφέρονται με το περιεχόμενο των αντίστοιχων κάδων.

Η εγκατάσταση περιλαμβάνει :

·       ένα στεγασμένο χώρο επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων

·       ένα χώρο κομποστοποίησης, με αερόβια διαδικασία είτε σε σειράδια, είτε με χρήση κλειστών κομποστοποιητών

·       συμβατικό σπαστήρα αδρανών για την μετατροπή σε αμμοχάλικο των αδρανών που διαχωρίζονται.

·       στεγασμένο χώρο (ΚΔΑΥ) για τη συγκέντρωση, διαχωρισμό, συσκευασία και διάθεση των ανακυκλώσιμων υλικών

Στα όρια της ΑΟΕΔΑ μπορεί να λειτουργήσει και εγκατάσταση επεξεργασίας αδρανών και υλικών κατεδάφισης, ή θα αποτελεί μια ανεξάρτητη εγκατάσταση.

3ο επίπεδο: Υγειονομική ταφή

Στο τέλος του προηγούμενου κύκλου παραμένει ένα μικρό υπόλειμμα, με χαρακτηριστικά αδρανούς υλικού προς ταφή στον υφιστάμενο ΧΥΤΑ Θήβας με χρηματοδότηση της λειτουργικής βελτίωσης του.

Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Γ. 1. ΕΣΟΔΑ

1. Εξοικονόμηση τέλους υγειονομικής ταφής

Εάν όλα τα απορρίμματα οδηγηθούν στον υφιστάμενο ΧΥΤΑ το τέλος διάθεσης ανέρχεται σε 33.500  Χ 40 ευρώ/τόνο = 1.340.000 ευρώ.  Εάν ανακτηθεί το 95% εξοικονομούνται 1.270.000 ευρώ. Εάν ανακτηθεί το 60% εξοικονομούνται 800.000 ευρώ.

2. Επιδότηση από ΣΣΕΔ – ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ (Ε.Ε.Α.Α.)

Εκτός των εσόδων από τη διάθεση των ανακυκλώσιμων, η νομοθεσία προβλέπει επιδότηση των ΚΔΑΥ για ορισμένα από τα ανακυκλώσιμα, καθώς και πρόσθετη ενίσχυση των δήμων, ανάλογα με το επίπεδο της ανακύκλωσης που επιτυγχάνουν. Για παράδειγμα: στην ανώτερη κλίμακα απόδοσης (πάνω από 30 kg/κάτοικο/έτος) η επιδότηση είναι 70 €/τόνο. Ο υπολογισμός της πρόσθετης ενίσχυσης προκύπτει αν πολλαπλασιάσουμε την συλλεγείσα ποσότητα με την απόδοση του ΚΔΑΥ (περίπου 50%) επί τον συντελεστή Εθνικού Στόχου (για το 2010 ήταν 70%) και εφαρμόσουμε την κλίμακα απόδοσης. Συνολικά το αποτέλεσμα των παραπάνω υπολογισμών για τους 10.000 τόνους ανακυκλώσιμων υλικών ανέρχεται σε 200.000 και για τους 13.500 σε 270.000 ευρώ/έτος.

3. Πώληση των υλικών και επιδότηση της Ελληνικής Εταιρείας Ανάκτησης Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α.) στα  Κέντρα Διαλογής Ανακύκλωσης Υλικών (ΚΔΑΥ)

Και με βάση την τρέχουσα εκτίμηση για την επιδότηση της Ε.Ε.Α.Α. στα ΚΔΑΥ (τιμές από την ιστοσελίδα της Ε.Ε.Α.Α.  για βιομηχανικούς πελάτες που ισχύουν αναλογικά και για τα ΚΔΑΥ) και τις τιμές των υλικών /τόνο που λαμβάνουν τα ΚΔΑΥ από την πώληση των υλικών σε βιομηχανίες, το ετήσιο έσοδο θα ανέρχεται, αντίστοιχα, σε 1.000.000 και 1.400.000 ευρώ.

Στοιχεία ετήσιων εσόδων από τα ανακυκλώσιμα υλικά

ΥΛΙΚΟ	%	ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΑ (σε τόνους)	ΤΙΜΗ πώλησης/ τόνο	Επιδότηση της Ε.Ε.Α.Α. σε ΚΔΑΥ	Σύνολο
Πλαστικό	23	3.100	50	80	405.000
Αλουμίνιο	1,5	200	1.000	-	200.000
Σιδηρούχα	6	800	220	10	190.000
Γυαλί	2,5	400	0	60	25.000
Χαρτί έντυπο	45	6.000	60	-	360.000
Χαρτί - χαρτόνι συσκευασίας	22	3.000	60	7	200.000
ΣΥΝΟΛΟ	100	13.500			1.400.000

4. Άλλα έσοδα: έσοδα που μπορούν να προκύψουν με περαιτέρω δράσεις αφορούν:

·     στη δυνατότητα παραγωγής πελετών με μια απλή εγκατάσταση κλαδοθρυμματιστή- ξηραντηρίου- πελετοποιητή.

·     στην χρησιμοποίηση  των αδρανών ως υλικών οδοστρωσίας,

·     στη διάθεση του παραγόμενου εδαφοβελτιωτικού

·     στην εξοικονόμηση δαπανών υλικού επικάλυψης ΧΥΤΥ,

·     στη διερεύνηση βιωσιμότητας μονάδας ενεργειακής αξιοποίησης βιοαερίου από προδιαλεγμένα (καθαρά) οργανικά ιδιαίτερα αφού εκτός από τα αστικά μπορούν να υποδέχονται και αγροτικά, κτηνοτροφικά, ιλύς των βιολογικών αστικών λυμάτων (εφόσον δεν επιμολύνεται από βιομηχανικά)

Με βάση τα παραπάνω τα δυνητικά ετήσια έσοδα από την ανακύκλωση εκτιμώνται:

Ποσοστό ανάκτησης	Πηγή εσόδων				Σύνολο
	1.εξοικονόμηση της διάθεσης στον ΧΥΤΥ	2.επιδότηση της Ε.Ε.Α.Α. στους δήμους	3.επιδότηση της ΕΕΑΑ στα  ΚΔΑΥ και την πώληση των υλικών	4. άλλες δράσεις (πελέτες, βιοαέριο, αδρανή, κόμποστ)
Ανάκτηση 60%         με διαλογή στην πηγή	800.000	200.000	1.000.000	Ανάλογα με την επιλογή	>2.000.000
Ανάκτηση 95% με διαλογή στην πηγή και μηχανική διαλογή	1.270.000	270.000	1.400.000	Ανάλογα με την επιλογή	>3.000.000

Γ.2. ΚΟΣΤΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Πίνακας:  Κόστος κατασκευής – συμπλήρωσης υποδομών

Είδος δραστηριότητας	Τρόπος υπολογισμού/ παραδοχές	Ετήσιο κόστος (ευρώ)
ενημερωτικό υλικό, δράσεις ενημέρωσης - επίδειξης	Αναλογικά με τον πληθυσμό των Δήμων Αλιάρτου- Θήβας- Τανάγρας	60.000
προμήθεια  ή κατασκευή οικιακών & μηχανικών κομποστοποιητών	1.000 τμχ. οικιακοί  Χ 100 ευρώ/τμχ + 4 τμχ μηχανικοί Χ  35.000 ευρώ/τμχ Οι μηχανικοί μπορούν να εξυπηρετήσουν  στρατόπεδο, φυλακή, νοσοκομείο, χώρους εστίασης.	240.000
προμήθεια κάδων	Αναπτύσσοντας τους κάδους χαρτιού (κίτρινος) και οργανικών (καφέ), σε αναλογία 1 κάδος ανά 70 κατοίκους, απαιτούνται 1.900 (950+950) κάδοι των 1.100 λίτρων. Παράλληλα απαιτούνται συνολικά 950 κάδοι μπλε με συμπλήρωση του δικτύου των ήδη υφιστάμενων από την Ε.Ε.Α.Α.	συνολικό κόστος: 200 ευρώ/ κάδο Χ 1900 κάδοι =                                  380.000
προμήθεια νέων απορριμματοφόρων	Για την αποκομιδή των 1.900 κάδων χρειάζονται, περίπου επιπλέον 4-5  βάρδιες/ημέρα, δεδομένου ότι  αποκομιδή θα γίνεται κατά μέσο όρο: ·     για τα οργανικά 3 φορές /εβδομ. ·     για χαρτί-χαρτόνι 1 φορά/ εβδομ. ·     για γυαλί-αλουμίνιο-μέταλλα-πλαστικό 1 φορά/ εβδομ. αν συνυπολογισθεί η μείωση του αριθμού και της συχνότητας συλλογής  των πράσινων κάδων, εκτιμάται ότι θα χρειασθούν 4 – 5 νέα απορριμματοφόρα	5 οχήματα Χ 120.000 ευρώ /όχημα= 600.000
Δημιουργία  3- 4 πράσινων σημείων σε υφιστάμενα δημοτικά ακίνητα	Η βελτίωση των κτιριακών εγκαταστάσεων και ο απαιτούμενος εξοπλισμός αφορά ενδεικτικά πρέσες χαρτιού & αλουμινίου, κοντέινερ,  κλαρκ, εκτιμώνται σε 120.000 -150.000 ευρώ ανά κέντρο.	480.000
Κατασκευή ΑΟΕΔΑ*	Διαμόρφωση κατασκευή - επισκευή στεγασμένων χώρων ή υποστέγων, μηχανολογικός εξοπλισμός	4.500.000
Επεξεργασία αδρανών	Προμήθεια και εγκατάσταση μηχανολογικού εξοπλισμού	400.000
Μονάδα αξιοποίησης βιοαερίου	Μελέτη βιωσιμότητας και λοιπές αναγκαίες μελέτες	100.000
Σύνολο		6.760.000

* Στο κόστος παγίων εγκαταστάσεων δεν έχει περιληφθεί κόστος κτήσης του χώρου της ΑΟΕΔΑ

ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ: Οι παραπάνω ενέργειες είναι επιλέξιμες στα πλαίσια του ΕΣΠΑ.  Μέρος των ενεργειών που αναφέρονται στην ανακύκλωση χρηματοδοτούνται από τα εγκεκριμένα συστήματα ανακύκλωσης.

Γ. 3. ΚΟΣΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Αναφέρεται σε:

·       συμπληρωματικό ενημερωτικό υλικό, δράσεις ενημέρωσης - επίδειξης

·       συμπληρωματική προμήθεια εξοπλισμού (π.χ. οικιακοί κομποστοποιητές)

·       συντήρηση κάδων

·       συντήρηση απορριμματοφόρων και μηχανολογικού εξοπλισμού

·       λειτουργικά κόστη εγκατάστασης

·       κόστος αποκομιδής - μεταφορών 

·       εργατικό κόστος

·       κόστος μεταφοράς υπολείμματος (η πλέον συμφέρουσα θέση της ΑΟΕΔΑ είναι σε χώρο όμορο του ΧΥΤΥ, αλλιώς το κόστος μεταφοράς του υπολείμματος των θα είναι ανάλογο της απόστασης)

Αναλυτικά στον ακόλουθο πίνακα υπολογισμού του κόστους λειτουργίας :

Είδος	Τρόπος υπολογισμού/ παραδοχές	Ετήσιο κόστος (τιμή μονάδας Χ πλήθος)	Θέσεις εργασίας
Προσωπικό		720.000
Προσωπικό αποκομιδής	5 επιπλέον οχήματα Χ 3,5 άτομα / βάρδια = 18	18.000/άτομο ετησίως Χ 18= 324.000	18
Προσωπικό πράσινων κέντρων	3,4 άτομα/βάρδια Χ 1 βάρδια/ημ. Χ 3 κέντρα = 10	18.000/άτομο ετησίως Χ 10= 180.000	10
Προσωπικό λειτουργίας ΑΟΕΔΑ- επεξεργασίας – αδρανών	12  άτομα Χ 1 βάρδια /ημέρα= 12	18000 Χ  12 = 216.000	12
Έμμεσες θέσεις εργασίας	10 έμμεσες θέσεις εργασίας σε συντηρήσεις, καμπάνια	-	10
Λοιπές λειτουργικές δαπάνες		280.000
Αντικαταστάσεις- συντηρήσεις κάδων	8% ανά έτος δηλαδή 150 κάδοι	150 Χ 200 = 30.000
Καύσιμα	5 οχήματα Χ 9.000 ευρώ ανά όχημα και έτος	45.000
Συντηρήσεις οχημάτων	5 οχήματα Χ 7000 ευρώ ανά όχημα και έτος	35.000
Συντηρήσεις εξοπλισμού ΑΟΕΔΑ		80.000
Ενέργεια –αναλώσιμα ΑΟΕΔΑ		40.000
Συντηρήσεις εξοπλισμού χώρου επεξερ.αδρανών		50.000
Μεταφορά υπολείμματος	Μηδαμινό εφόσον η ΑΟΕΔΑ είναι όμορη στο ΧΥΤΥ
Γενικό σύνολο	Προσωπικό και λοιπές δαπάνες λειτουργίας	1.000.000	50

Συγκεντρωτικός πίνακας οικονομικών στοιχείων αποκεντρωμένου συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων στη 2^η διαχειριστική ενότητα (πληθυσμός 66.730)

	Πάγια κόστη υποδομών (χιλ. ευρώ)	Κόστος διαχείρισης & λειτουργίας (χιλ. ευρώ)	Δυνητικά ετήσια έσοδα     (χιλ. ευρώ)	Θέσεις εργασίας
Διαλογή στην πηγή	1.760.000	614.000	2.000.000	33
Εγκαταστάσεις μηχανικής διαλογής	5.000.000	386.000	1.000.000	17
Σύνολα	6.760.000	1.000.000	3.000.000	50